BG MVC Model View Controller eğitim serisi yayında...

Ana sayfa > Programlama > Bgmvc > MVC'ye giriş

MVC'ye giriş

MVC hakkında

MVC, genel bir ifade ile, belirli bir program mantığını birbirine bağlı üç temel unsura ayıran kullanıcı arayüzleri geliştirmek için yaygın olarak kullanılan bir yazılım tasarım modelidir. PHP MVC (Model-View-Controller) Framework, PHP programlama dilinde web uygulamaları geliştirmek için kullanılan bir yapıdır. MVC, uygulama kodunu belirli bir düzene yerleştirmeyi sağlayan ve bu sayede uygulamanın daha organize, bakımı kolay ve genişletilebilir olmasını sağlayan bir tasarım alt yapısıdır.

MVC yapısı üç ana bileşenden oluşur: Model, View ve Controller.

Model, uygulamanın veri tabanı işlemlerini yönetir. Veritabanı ile iletişim kurar, verileri işler ve bu verilerin uygulama içinde nasıl işleneceğini tanımlar.

View, kullanıcı arayüzünü oluşturur. Kullanıcıya verileri sunarken kullanılan HTML, CSS ve JavaScript gibi bileşenleri içerir. Kullanıcıyla etkileşim halinde olan kısımdır.

Controller, Model ve View arasındaki iletişimi sağlar. Kullanıcıdan gelen istekleri alır, veritabanı ile ilgili bir işlem varsa, Model işlemlerini gerçekleştirir ve diğer işlemleri de tamamladıktan sonra, sonucu uygun View'e ileterek kullanıcıya sunar.

Bu üç bileşen birbirinden bağımsızdır ve birbirleriyle etkileşim halinde çalışırlar. Model, uygulamanın veri işleme kısmını yönetirken, View kullanıcı arayüzünü temsil eder ve Controller ise bu ikisi arasındaki iletişimi sağlar. Bu sayede kodun daha okunabilir, bakımı daha kolay ve geliştirme süreci daha düzenli hale gelir.

PHP MVC Framework'ler, bu yapıyı destekleyen ve geliştiricilere uygulama geliştirme sürecinde rehberlik eden araçlardır. Bu framework'ler, genellikle hazır kod yapıları, kütüphaneler ve standartlar içerirler. Bu sayede geliştiricilerin tekrarlayan işleri tekrar yazma ihtiyacını azaltır ve kodun daha organize olmasını sağlar.

PHP MVC Framework'lerin kullanımı, kod tekrarını azaltır, bakımı kolaylaştırır, projelerin daha hızlı geliştirilmesine olanak tanır ve genellikle güvenlik ve performans gibi konularda da standartları sağlar. Bu nedenle PHP geliştiricileri tarafından yaygın olarak tercih edilmektedir.

Model

Model, MVC (Model-View-Controller) mimarisinde önemli bir bileşendir. Model, uygulamanın veri işleme kısmını temsil eder. Genellikle veritabanı işlemleriyle ilgilenir ve verilerin depolanması, alınması, güncellenmesi ve silinmesi gibi işlemleri gerçekleştirir.

Model, uygulamanın mantıksal yapısını temsil eder ve verilerin nasıl işleneceğini belirler. Bu sayede veritabanı işlemleriyle ilgilenirken, iş mantığını ve veri manipülasyonunu da yönetir. Model, genellikle veritabanı tablolarını temsil eden sınıflardan oluşur ve veritabanı işlemlerini bu sınıflar aracılığıyla gerçekleştirir.

Model, genellikle veri tabanı bağlantısını kurar, sorguları yürütür, verileri işler ve sonuçları Controller'a ileterek View tarafında gösterilmesini sağlar. Bu şekilde uygulamanın veri işleme kısmı Model tarafından yönetilir ve diğer bileşenlerle etkileşim halinde çalışır.

View

MVC (Model-View-Controller) mimarisinde kullanıcı arayüzünü temsil eden bileşendir. View, kullanıcıya sunulan sayfanın tasarımını ve içeriğini oluşturur. HTML, CSS ve bazen JavaScript gibi teknolojileri içerir.

View, kullanıcıyla etkileşim halinde olan kısımdır ve genellikle verileri kullanıcıya göstermek için Model'den aldığı verileri kullanır. Kullanıcı tarafından yapılan işlemleri Controller'a ileterek veri işleme kısmı olan Model ile etkileşim sağlar.

View, genellikle kullanıcı arayüzünü oluşturan dosyaları içerir. Bu dosyalar, kullanıcıya gösterilecek metinleri, resimleri, formları ve diğer öğeleri içerir. Kullanıcı arayüzünün tasarımı ve kullanıcıyla etkileşim sağlayan butonlar, linkler gibi unsurlar da View tarafından oluşturulur.

Bu sayede uygulamanın görüntülenen kısmı View tarafından yönetilir ve kullanıcı arayüzü oluşturulur. Model ve Controller ile birlikte çalışarak MVC mimarisinde uygulamanın bütününü oluştururlar.

Görünüm, modelin sunumunu belirli bir formatta sunar.

Denetleyici (Controller)

Controller (Denetleyici), MVC (Model-View-Controller) mimarisinde uygulamanın mantıksal işlemlerini yöneten bileşendir. Controller, kullanıcının yaptığı istekleri alır, bu isteklere göre Model'den veri alır veya Model'e veri gönderir ve sonuçları View'e ileterek kullanıcı arayüzünde gösterilmesini sağlar.

Controller, uygulamanın yönlendirme ve iş mantığını kontrol eder. Kullanıcıdan gelen istekleri alır, bu isteklere göre hangi verilerin alınacağını belirler ve bu verilerin nasıl işleneceğini Model'a ileterek veri işleme kısmını yönetir. Sonuçları da kullanıcı arayüzünde göstermek üzere View'e gönderir.

Controller, genellikle URL'lerde belirtilen rotalara (routes) göre çalışır. Kullanıcının yaptığı isteklere göre doğru Controller fonksiyonunu çağırarak işlemleri gerçekleştirir. Bu sayede Model ve View arasındaki iletişimi sağlar ve uygulamanın farklı bileşenlerinin bir arada çalışmasını koordine eder.

MVC çalışma akışı

Php ile oluşturulan bir MVC sisteminde akış aşağıda gösterilen sıra ile gerçeklemektedir:

  1. Kullanıcı, web tarayıcısının satırına sitenin adesini girdiğinde, denetleyici doğrudan kontrolü eline alır.
  2. Denetleyici, gerekirse modele bir veri alma veya güncelleme isteği gönderir.
  3. Model gönderilen veri alma isteğinin karşılığını doğrudan veya veri güncelleme işlemini gerçekleştirdikten sonra denetleyiciye geri gönderir.
  4. Denetleyici, modelden aldığı verileri, doğrudan veya ihtiyaç duyulan diğer işlemleri gerçekleştirdikten sonra, görünüme gönderir. Böylece, kullanıcının tarayıcı ekranı güncellenir.

Yukarıda gösterilen akış sırası, kullanıcının arayüz üzerinden yaptığı sayfa değiştirme ve yenileme, form gönderme, bir butona tıklama gibi işlemlerde devreye girerek, benzer işlemleri gerçekleştirir.

Yaygın olarak kullanılan PHP MVC Framework'ler

PHP'de en yaygın olarak kullanılan MVC (Model-View-Controller) framework'lerden bazıları şunlardır:

  • Laravel
  • Symfony
  • CodeIgniter
  • Yii
  • Zend Framework
  • CakePHP
  • Phalcon
  • Slim

Bu framework'ler, PHP tabanlı web uygulamaları geliştirmek için yaygın olarak tercih edilen ve geniş bir topluluğa sahip olan seçeneklerdir.

PHP MVC Framework tercih nedenleri

PHP MVC Framework tercih etmek veya etmemek, bir projenin gereksinimlerine, büyüklüğüne ve karmaşıklığına bağlıdır.

PHP MVC Framework kullanmanın avantajları şunlar olabilir:

  • Kodun düzenli ve yapılandırılmış olması
  • Geliştirme sürecinin hızlanması
  • Tekrar kullanılabilir bileşenlerin olması
  • Kolay bakım ve genişletilebilirlik sağlaması
  • Standartlar ve en iyi uygulamaların takip edilmesi

Ancak, PHP MVC Framework kullanmanın bazı durumlarda dezavantajları da olabilir:

  • Küçük ölçekli projeler için gereksiz karmaşıklık getirebilir.
  • Bazı durumlarda performans kaybına neden olabilir.
  • Öğrenmek biraz zaman alabilir.

Projenin büyüklüğü, karmaşıklığı ve öngörülen genişleme ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, PHP MVC Framework kullanımı değerlendirilmelidir. Küçük ölçekli basit projelerde, framework kullanmak yerine hafif ve esnek bir yapı tercih edilebilirken, büyük ve karmaşık projelerde PHP MVC Framework kullanmak faydalı olabilir.

PHP MVC Framework'lerden hangisi tercih edilmelidir?

PHP MVC Framework tercih edilirken birkaç faktör göz önünde bulundurulabilir:

Proje Gereksinimleri: Projenin gereksinimleri, ölçeği ve karmaşıklığı framework seçiminde önemli bir faktördür. Bazı framework'ler büyük ve karmaşık projeler için daha uygunken, bazıları daha hafif ve küçük projeler için tercih edilebilir.

Geliştirme Hızı: Bazı framework'ler hızlı uygulama geliştirme için daha uygun olabilir. Örneğin, Laravel hızlı prototip oluşturma ve geliştirme süreçlerini hızlandırabilir.

Topluluk Desteği: Popüler ve geniş bir topluluğa sahip olan framework'ler genellikle daha fazla kaynak, belge ve destek sunar. Bu da geliştirme sürecini kolaylaştırabilir.

Güvenlik: Framework'ün sunduğu güvenlik önlemleri ve verimli uygulamalar tercih sebeplerinden biri olabilir. Özellikle güvenlik gereksinimleri yüksek olan projelerde önemli bir faktördür.

Özellikler ve Eklentiler: Framework'lerin sunduğu özellikler, eklentiler ve genişletilebilirlik de tercih sebeplerinden biridir. Örneğin, CodeIgniter hafif olmasına rağmen geniş bir eklenti desteği sunar.

Tercih edilecek framework, projenin gereksinimlerine en iyi şekilde uyum sağlayan, geliştirici deneyimi ve projenin öngörülen büyüklüğüne göre belirlenmelidir. Laravel, Symfony, CodeIgniter gibi popüler framework'ler genellikle farklı ihtiyaçlara göre tercih edilebilir.

Hangi framework'ün seçileceği, projenin ölçeği, gereksinimleri ve geliştiricinin deneyimi gibi faktörlere bağlıdır. Symfony genellikle büyük ölçekli projeler için tercih edilirken, Laravel daha küçük ve orta ölçekli projelerde hızlı geliştirme için tercih edilebilir. Her iki framework de güvenilir ve yaygın olarak kullanılan PHP framework'leridir.